Oznakowanie samochodów pożarniczych

Wraz z rozwojem techniki pożarniczej na szczeblu dowodzenia i kierowania działaniami ratowniczo - gaśniczymi pojawiły się problemy w szybkiej i sprawnej identyfikacji jednostek, pojazdów, czy sprzętu takiego jak łodzie ratownicze, przyczepy, kontenery, czy motopompy. Często dochodzi do sytuacji, kiedy na miejscu zdarzenia pracuje nie jeden, nie dwa, a kilkanaście pojazdów pożarniczych różnego typu, z różnych jednostek. Podczas kierowania i prowadzenia działań ratowniczych na poziomie interwencyjnym i taktycznym niezbędna jest właściwa wiedza w zakresie sił i środków, którymi dysponuje KDR.

W związku z powyższym w jednostkach ochrony przeciwpożarowej wprowadzono odpowiednie oznakowanie pojazdów pożarniczych, którego właściwie zinterpretowane mówi odbiorcy o przynależności pojazdu lub sprzętu do jednostki ochrony przeciwpożarowej, jego rodzaju oraz o kryptonimie radiowym. Nowe oznakowanie pojazdów jest spójne z przyjętym w całej Polsce standardem nadawania kryptonimów radiowych w służbach ratowniczych.

Zgodnie z Załącznikiem do zarządzenia Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej z dnia 10 kwietnia 2008 r. w sprawie gospodarki transportowej w jednostkach organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej została w szczegółowy sposób opisana problematyka oznakowania operacyjnego pojazdów pożarniczych oraz sprzętu ratowniczego.

Wymagania ogólne.

Numer operacyjny lub numer na sprzęcie powinien mieć barwę kontrastującą z elementem lub nadwoziem, na którym został umieszczony:

• białą - jeśli napis jest umieszczony na pojeździe o nadwoziu w kolorze czerwonym lub innym o ciemnej barwie
• czarną lub czerwoną - jeśli napis jest umieszczony na pojeździe o nadwoziu w kolorze białym, kremowym lub innym o jasnej barwie
• czerwoną - jeśli napis jest umieszczony na elementach wykonanych z aluminium lub stali nierdzewnej

Generowanie liter i cyfr zgodnie z zasadami określonymi w załączniku do Zarządzenia Komendanta Głównego jest możliwe po pobraniu kroju czcionki (fontu) pt. „Oznakowanie” umieszczonego na stronie Komendy Głównej PSP w dziale Logistyka, Wydział Logistyki i infrastruktury BT-I. (czcionkę można pobrać klilkając tutaj)

Na samochodach gaśniczych i specjalnych, których kolor lub kształt nadwozia nie sugeruje przynależności do straży pożarnej może być umieszczony napis w kolorze numeru operacyjnego o treści: "STRAŻ POŻARNA" lub "PAŃSTWOWA STRAŻ POŻARNA".  Dodatkowo dopuszcza się umieszczanie na nadwoziach pojazdów numeru alarmowego do stanowiska kierowania straży pożarnej: "998" lub "112", jednak musi być on poprzedzony skrótem „tel.” albo emblematem telefonu lub słuchawki telefonicznej. Ambulanse i karetki wielonoszowe będące w posiadaniu PSP mogą być dodatkowo oznakowane w sposób przyjęty dla pojazdów służby zdrowia.

Na przednich drzwiach kabin samochodów gaśniczych, specjalnych lub ratowniczych może być umieszczony herb odpowiednio: województwa, powiatu, miasta, emblemat szkoły lub godło PSP. Wysokość herbu, emblematu lub godła powinna wynosić 25 cm. Herbów lub emblematów nie umieszcza się na nadwoziach samochodów osobowych.

Co ciekawe - zabronione jest umieszczanie na nadwoziach pojazdów pożarniczych napisów określających ich zastosowanie ("RATOWNICTWO CHEMICZNE" , "RATOWNICTWO WODNE", "SZTAB", "DŹWIG" lub podobne), ani sugerujących je emblematów (wizerunki: płetwonurka, psa lub podobnych).

Również zabronione jest umieszczanie na nadwoziach pojazdów i sprzęcie pożarniczym napisów reklamowych oraz napisów obcojęzycznych, za wyjątkiem obcojęzycznych opisów i nazw, wykonanych fabrycznie przez producenta nadwozia.

Numer operacyjny - jak go prawidłowo odczytać?

Numer operacyjny jest umieszczany na pojazdach samochodowych straży pożarnych wyposażonych i oznakowanych jako pojazdy uprzywilejowane w ruchu drogowym. Dodatkowym wymogiem jest posiadanie wbudowanego radiotelefonu, wykorzystującego do łączności radiowej częstotliwości przyznane przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych dla PSP.

Numer operacyjny składa się z dwóch grup cyfr (prefiks i sufiks), rozdzielonych literą polskiego alfabetu (infiks).

1. Prefiks liczbowy

Składa się z trzech znaków (cyfr) oznaczonych na powyższym rysunku jako Z₁, Z₂, Z₃. 

Prefiks liczbowy pozwala nam zidentyfikować jednostkę organizacyjną ochrony przeciwpożarowej:

• Jednostki organizacyjne szczebla wojewódzkiego (zakres 210 ÷ 249)
• Jednostki organizacyjne szczebla powiatowego, równorzędnego i niższego (zakres 300 ÷ 720)

Cyfra oznaczona jako Z₁ może przyjmować wartości:

• 2 - dla pojazdów jednostek ochrony przeciwpożarowej szczebla wojewódzkiego
• 3, 4, 5, 6, 7 - dla pojazdów jednostek ochrony przeciwpożarowej szczebla powiatowego, równorzędnego i niższego

Cyfra oznaczona jako Z₂ może przyjmować wartości:

• 0, 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9 - dla pojazdów jednostek ochrony przeciwpożarowej szczebla powiatowego, równorzędnego i niższego

Cyfra oznaczona jako Z₃ może przyjmować wartości:

• 1, 2, 3, 4, 5, 6 - dla JRG podlegających pod komendy szczebla powiatowego lub miejskiego
• 7, 8 - dla OSP poza KSRG
• 9 - dla OSP w KSRG
• 0 - dla poszczególnych komend na szczeblu powiatowym, równorzędnym lub niższym

Cyfry oznaczona jako Z₂ oraz Z₃ mogą w szczególnym przypadku przyjmować wartości:

• od 01 do 29, jeżeli JRG podlegają pod komendę miejską miasta wojewódzkiego posiadającą prefiks liczbowy Z₁ wartości 3

2. Infiks literowy

Składa się z jednego znaku (litera).

Infiks literowy pozwala nam zidentyfikować region z którego pochodzi dana jednostka organizacyjna ochrony przeciwpożarowej:

      A - jednostki centralne
      B - podlaskie
      C - kujawsko-pomorskie 
      D - dolnośląskie 
      E - łódzkie 
      F - lubuskie
      G - pomorskie 
      K - małopolskie 
      L - lubelskie 
      N - warmińsko-mazurskie 
      O - opolskie 
      P - wielkopolskie 
      R - podkarpackie
      S - śląskie 
      T - świętokrzyskie 
      W - powiat warszawski
      M - mazowieckie 
      Z - zachodniopomorskie

3. Sufiks liczbowy

Składa się z dwóch znaków (cyfr) oznaczony na powyższym rysunku jako Z₄, Z₅.

Sufiks liczbowy pozwala nam określić z jakiego typu stanowiskiem funkcyjnym w jednostce ochrony przeciwpożarowej lub jakim pojazdem pożarniczym mamy do czynienia:

• stanowisk funkcyjne (zakres 01 ÷ 19)
• pojazd pożarniczy (zakres 20 ÷ 99)

Dla pojazdów pożarniczych w istniejących regulacjach prawnych nie zostały sztywno określone zasady ich numerowania. W ogólnodostępnych źródłach można znaleźć szczegółowy wykaz sufiksów wraz z ich umownym przypisaniem do funkcji, jakie mogą pełnić pojazdy w straży pożarnej:

     XXX - 20 - lekki gaśniczy (GLBA, GLM)
     XXX - 21 - pierwszy wyjazdowy (GLBA, GBA, GBM)
     XXX - 22 - gaśniczy (GLBA, GBA, GBM)
     XXX - 23 - gaśniczy (GLBA, GBA, GBM)
     XXX - 24 - gaśniczy (GLBA, GBA, GBM)
     XXX - 25 - pierwszy ciężki gaśniczy 
     XXX - 26 - ciężki gaśniczy (GCBA) 
     XXX - 27 - ciężki gaśniczy (GCBA) 
     XXX - 28 - ciężki gaśniczy (GCBA) 
     XXX - 29 - ciężki gaśniczy (GCBA) 
     XXX - 30 - ciężki gaśniczy (GCBA) 
     XXX - 31 - ciężki gaśniczy (GCBA) 
     XXX - 32 - ciężki gaśniczy (GCBA) 
     XXX - 33 - ciężki gaśniczy (GCBA) 
     XXX - 34 - ciężki gaśniczy (GCBA) 
     XXX - 35 - pierwszy proszkowy (GPr) 
     XXX - 36 - proszkowy (GPr) 
     XXX - 37 - proszkowy (GPr) 
     XXX - 38 - cysterna (GCBM) 
     XXX - 39 - cysterna (GCBM) 
     XXX - 40 - ratownictwa drogowego (SRd)
     XXX - 41 - ratownictwa drogowego (SRd)
     XXX - 42 - ratownictwa drogowego (SRd)
     XXX - 43 - ratownictwa technicznego (SRt)
     XXX - 44 - ratownictwa technicznego (SRt)
     XXX - 45 - ratownictwa technicznego (SRt)
     XXX - 46 - oświetleniowy (SOn)
     XXX - 47 - oświetleniowy (SOn)
     XXX - 48 - dźwig (SDz) 
     XXX - 49 - ciężki ratownictwa drogowego (SCRd) 
     XXX - 50 - ochrony dróg oddechowych (SPgaz)  
     XXX - 51 - drabina mechaniczna (np. SD) 
     XXX - 52 - drabina mechaniczna (np.SD) 
     XXX - 53 - podnośnik koszowy (SH) 
     XXX - 54 - podnośnik koszowy (SH) 
     XXX - 55 - mikrobus, autobus 
     XXX - 56 - mikrobus, autobus 
     XXX - 57 - mikrobus, autobus 
     XXX - 58 - mikrobus, autobus 
     XXX - 59 - ambulans (SMed) 
     XXX - 60 - ratownictwo chemiczno-ekologiczne (SRchem) 
     XXX - 61 - ratownictwo chemiczno-ekologiczne (SRchem) 
     XXX - 62 - ratownictwo chemiczno-ekologiczne (SRchem) 
     XXX - 63 - ratownictwo chemiczno-ekologiczne (SRchem) 
     XXX - 64 - ratownictwo chemiczno-ekologiczne (SRchem) 
     XXX - 65 - ratownictwo chemiczno-ekologiczne (SRchem) 
     XXX - 66 - amfibie, poduszkowce 
     XXX - 67 - amfibie, poduszkowce 
     XXX - 68 - amfibie, poduszkowce 
     XXX - 69 - amfibie, poduszkowce 
     XXX - 70 - statek pożarniczy
     XXX - 71 - pojazd specjalistycznej grupy (SRw, SRwys, SRp)
     XXX - 72 - pojazd specjalistycznej grupy (SRw, SRwys, SRp)
     XXX - 73 - pojazd specjalistycznej grupy (SRw, SRwys, SRp)
     XXX - 74 - pojazd specjalistycznej grupy (SRw, SRwys, SRp)
     XXX - 75 - pojazd specjalistycznej grupy (SRw, SRwys, SRp)
     XXX - 76 - pojazd specjalistycznej grupy (SRw, SRwys, SRp)
     XXX - 74 - pojazd specjalistycznej grupy (SRw, SRwys, SRp)
     XXX - 77 - pojazd specjalistycznej grupy (SRw, SRwys, SRp)
     XXX - 78 - pojazd specjalistycznej grupy (SRw, SRwys, SRp)
     XXX - 79 - pojazd specjalistycznej grupy (SRw, SRwys, SRp)
     XXX - 80 - wężowy (SW)
     XXX - 81 - kwatermistrzowski (SKw) 
     XXX - 82 - kwatermistrzowski (SKw) 
     XXX - 83 - kwatermistrzowski (SKw) 
     XXX - 84 - kwatermistrzowski (SKw) 
     XXX - 85 - kwatermistrzowski (SKw) 
     XXX - 86 - kwatermistrzowski (SKw) 
     XXX - 87 - kwatermistrzowski (SKw) 
     XXX - 88 - kwatermistrzowski (SKw) 
     XXX - 89 - kwatermistrzowski (SKw) 
     XXX - 90 - operacyjny, ratowniczo-rozpoznawczy (SOp, SRr) 
     XXX - 91 - operacyjny, ratowniczo-rozpoznawczy (SOp, SRr) 
     XXX - 92 - operacyjny, ratowniczo-rozpoznawczy (SOp, SRr) 
     XXX - 93 - administracyjny 
     XXX - 94 - administracyjny 
     XXX - 95 - administracyjny 
     XXX - 96 - administracyjny 

Powyższy podział nie dotyczy pojazdów Ochotniczych Straży Pożarnych, które korzystają ze wspólnej puli sufiksów w ramach dostępnych grup numerów operacyjnych. 

Zasady umieszczania numerów operacyjnych na pojazdach.

Numer operacyjny powinien zostać wykonany według wytycznych zamieszczonych w Załączniku nr 1 do Zarządzenia Komendanta Głównego Państwowej Straży Pożarnej z dnia 10 kwietnia 2008 r. w sprawie gospodarki transportowej w jednostkach organizacyjnych Państwowej Straży Pożarnej.

Przede wszystkim należy pamiętać, aby krój oraz wielkość liter i cyfr odpowiadał wzorcom zamieszczonym w powyższych wytycznych Komendy Głównej PSP.

W zależności od typu pojazdu:

Pojazdy nie będące pojazdami uprzywilejowanymi w ruchu drogowym i nie posiadające radiotelefonów wykorzystujących do łączności radiowej częstotliwości przyznanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych dla PSP, są znakowane wyłącznie godłem PSP o wysokości 25 cm, umieszczonym na przednich drzwiach nadwozia po obu jego stronach.

Opracowanie: Radosław Kisiel, Michał Bujacz

Źródło: http://strazacki.pl/szkolenia/oznaczenia-samochodow-pozarniczych